TPS là gì? Vai trò của Transactions Per Second trong crypto

Với sự phát triển và mở rộng của thị trường tiễn mã hóa ngày càng lớn mạnh thì việc nâng cấp TPS sẽ trở thành vấn đề cấp thiết. Vậy TPS là gì? Trong crypto thì chỉ số TPS là tốc độ giao dịch mỗi giây. TPS sẽ cho người dùng nhận thức được thời gian giao dịch, điều mà còn khá mơ hồ ở thị trường truyền thống. Bên cạnh đó, TPS sẽ cho người dùng có thể thực hiện nhiều giao dịch Bitcoin chỉ trong một giây. Để hiểu rõ hơn về TPS hãy cùng TraderForex theo dõi nội dung bài viết dưới đây nhé!

TPS là gì?

Giao dịch mỗi giây được dịch ra từ cụm từ tiếng Anh là Transactions Per Second (TPS). Khái niệm về TPS khá đơn giản, có nghĩa như cái tên chính là số lượng giao dịch được xử lý ở mỗi giây. Tùy theo từng hệ thống mà số lượng giao dịch được xử lý sẽ khác nhau.

Ở mạng lưới Blockchain có 2 loại Transactions Per Second phổ biến là TPS tối đa và TPS trung bình. Thời gian blockchain sử dụng để xử lý những nhu cầu thông thường chính là TPS trung bình. Nhưng khi xảy ra tình trạng giá tăng đột ngột hay sụp đổ thì lượng người giao dịch sẽ càng tăng. Vì vậy, blockchain buộc phải có giải pháp để ứng phó với tình huống trên để tránh trạng thái mạng bị tắc nghẽn.

Dù trong thị trường crypto, Bitcoin được biết đến là loại tiền điện tử có thị phần lớn nhất nhưng nó cũng là loại coin có lượng TPS gần như là thấp nhất. Nên lưu ý rằng tính chất phi tập trung mà tiền điện tử có đã tác động trực tiếp đến sự thành công của một vài dự án khi nhắc đến việc đạt mức số lượng giao dịch mỗi giây khá thấp. Một dịch vụ theo hướng tập trung như VISA nhận được đánh giá là có thể xử lý số lượng hơn 65,000 giao dịch ở mỗi giây. Điều trên đã làm cho hiệu quả của dịch vụ tốt hơn nhiều so với Bitcoin và đa số loại tiền điện tử khác.

Chỉ số TPS có những tính năng nổi bật gì?

Bên dưới là tổng hợp một số tính năng nổi bật mà chỉ số TPS có:

• Đo lường hiệu năng: Transactions Per Second cao chứng minh hệ thống có đủ khả năng để xử lý một khối lượng lớn giao dịch với thời gian ngắn một cách dễ dàng nhằm đảm bảo được những giao dịch sẽ nhanh chóng được xác nhận. Song song đó nó còn dễ mở rộng để thỏa mãn nhu cầu giao dịch gia tăng mỗi ngày.
• Xử lý giao dịch nhanh: Những trường hợp thực hiện giao dịch đòi hỏi được xử lý nhanh chóng có thể ứng dụng TPS như thanh toán hay giao dịch tiền điện tử ở những sàn giao dịch.
• Tiết kiệm thời gian chờ xử lý: TPS cho phép dApps vận hành mượt mà. Điều trên hỗ trợ thỏa mãn nhanh chóng nhu cầu của trader. Đặc biệt, tiết kiệm thời gian chờ đợi xử lý và xác nhận giao dịch, đem đến cho người dùng trải nghiệm tốt hơn.

Các loại Transactions Per Second phổ biến

Trong lĩnh vực blockchain, Transactions Per Second (TPS) có thể được phân loại thành 3 nhóm chính:

TPS thời gian thực

TPS này phản ánh số lượng giao dịch mà blockchain đang xử lý mỗi giây tại một thời điểm nhất định. Đây là số liệu quan trọng vì được đo lường dựa trên dữ liệu on-chain theo thời gian thực, không thể bị thổi phồng. Chỉ số này giúp đánh giá mức độ hoạt động thực tế của blockchain cũng như lưu lượng giao dịch hiện hành.

TPS đạt đỉnh

Transactions Per Second đạt đỉnh cho thấy tốc độ xử lý giao dịch cao nhất mà blockchain từng ghi nhận được. Chỉ số này phản ánh khả năng chịu tải của mạng khi lưu lượng giao dịch tăng đột biến, chẳng hạn trong các giai đoạn thị trường có biến động mạnh khi nhu cầu giao dịch gia tăng đáng kể.

TPS tối đa lý thuyết

TPS tối đa lý thuyết thể hiện giới hạn cao nhất về số lượng giao dịch mỗi giây mà blockchain có thể xử lý trên lý thuyết. Con số này thường được tính bằng cách lấy kích thước khối (tính theo phí gas hoặc byte) chia cho kích thước giao dịch tối thiểu. Trong hầu hết các blockchain, giao dịch nhỏ nhất thường là giao dịch chuyển một token gốc. Tuy nhiên, do các yếu tố như tắc nghẽn mạng và độ trễ xác nhận, TPS thực tế thường thấp hơn đáng kể so với con số lý thuyết này.

Transactions Per Second (TPS) giữ vai trò gì trong thị trường crypto?

Ở trong thị trường crypto, TPS giữ một vài vai trò sau đây:

• Khả năng mở rộng: Transactions Per Second chứng minh một blockchain có thể cùng lúc xử lý khối lượng lớn giao dịch để thỏa mãn nhu cầu của người dùng thuộc mạng lưới. Điều trên sẽ trở nên đặc biệt khi những ứng dụng của blockchain dần trở nên phổ biến hơn.
• Trải nghiệm người dùng: Giao dịch mỗi giây sẽ giúp tiết kiệm thời gian cho việc xác nhận giao dịch đem lại trải nghiệm mượt mà và không tắc nghẽn.
• Ứng dụng thực tế: Những blockchain có tích hợp TPS sẽ được ứng dụng cho nhiều hoạt động,lĩnh vực khác nhau như tài chính, thanh toán, thương mại điện tử,… nơi mà yếu tố quyết định chính là tốc độ để xử lý giao dịch
• So sánh tính hiệu suất giữa những blockchain: Transactions Per Second là một trong các tiêu chí để so sánh đánh giá hiệu suất của những blockchain khác nhau.

Những yếu tố tác động đến chỉ số giao dịch mỗi giây (TPS) là gì?

Có những yếu tố nào tác động thế nào đến hiệu suất giao dịch? Hãy cùng tìm hiểu chi tiết nhé.

Giới hạn mà khối tự áp đặt

TPS ở mạng blockchain dựa vào nhiều yếu tố. Thứ nhất là block size, nếu kích thước lớn thì đồng nghĩa có thể xử lý khối lượng giao dịch lớn mỗi giây. Thứ 2, thời gian để xác thực sẽ ngắn hơn ở mạng blockchain sẽ đảm bảo cho thông lượng cao.

Ví dụ: Bitcoin với kích thước nhỏ cùng thời gian để sản xuất sẽ dài hơn vì nỗi ám ảnh về tính bảo mật. Những mạng gần hơn đã hiệu chỉnh về kiến trúc nhằm đạt khả năng để mở rộng ngay khi vẫn giữ giới hạn ngăn chặn những vectơ độc hại tấn công.

Lưu ý rằng, sau khi trải qua cuộc hoảng kinh tế 2008, Bitcoin cùng những mạng blockchain lúc đầu nổi lên tương tự một phương tiện nhằm làm suy giảm ảnh hưởng tiêu cực của những tổ chức theo hướng tập trung truyền thống, như công nghệ lớn và ngân hàng. tận dụng sức mạnh mà nó có để gây tổn hại cho công chúng.

Vì vậy những mạng blockchain khởi đầu cho sự phát triển những giao thức theo hướng tập trung ở sự phân cấp cùng bảo mật thông qua việc hạn chế về tiềm năng mở rộng.

Chia tỷ lệ dựa trên chiều dọc

Việc giới hạn chỉ số TPS cuối cùng sẽ làm cho mạng bị tắc nghẽn. Để giảm tình trạng này và tăng tính mở rộng, phần lớn mạng đã chọn việc mở rộng quy mô dựa theo chiều dọc giống như những hệ thống ở truyền thống. Việc mở rộng này gồm tăng CPU, RAM cũng như lưu trữ dung lượng của những máy chủ đang có.

Ở thời điểm đó, chỉ người dùng nhóm hạn chế mới đủ khả năng chạy node. Khi mạng bị tắc nghẽn sẽ kéo theo chi phí để vận hành nút cao hơn và nhu cầu cao đối với không gian khối bị hạn chế, những nút sẽ ưu tiên và giải quyết dựa trên mức phí cao nhất được trả bởi người dùng cuối cùng thay vì giải quyết theo thứ tự, dẫn đến phí thị trường tăng cao.

Do những Blockchain công khi sẽ ghi lại những giao dịch ở sổ cái mở công khai cho mọi người nên các hậu quả khó lượng mới xảy ra như MEV và Front Running. Khi blockchain có nhu cầu càng cao hơn thì việc thực hiện mở rộng theo chiều dọc sẽ làm cho TPS đạt mức trần, thông lượng bị hạn chế và tình trạng ngừng hoạt động có thể diễn ra, song song đó sự tăng đột biến đối với mức phí giao dịch.

Cơ chế đồng thuận

Những public blockchain sẽ không cần sự cấp phép dựa trên người dùng công khai (những nút dùng máy chủ của máy tính) nhằm thống nhất đồng thuận về thứ tự cũng như tính hợp lệ của những giao dịch.

Do đó, TPS Blockchain thường trực tiếp dựa vào cơ chế đồng thuận được áp dụng cũng như tốc độ và hiệu quả của những giao dịch đã xác thực cũng như thêm vào mạng. Những cơ chế như PoW được Bitcoin áp dụng thường sẽ chậm hơn và tổn hao tài nguyên hơn, kéo theo sự suy giảm thông lượng cùng khả năng mở rộng hệ thống.

Transactions Per Second (TPS) của một số blockchain phổ biến

Những nhà phát triển nhìn thấy được Bitcoin sẽ gặp rắc rối đối với khả năng mở rộng ngay cả khi nó vừa xuất hiện. Điều này chính là lý do tại sao những nhà phát triển đang khởi động nghiên cứu những giải pháp để có thể cải thiện được khả năng mở rộng của những loại tiền điện tử ở tương lai. Trải qua quá trình phát triển, đã có nhiều loại tiền mã hóa ra đời, không ít trong số đó đã có được blockchain cho riêng mình. Hãy cùng xem một vài mạng tiền điện tử của những blockchain có dùng chỉ số TPS đang phổ biến hiện tại.

Solana

Mạng được đánh giá nhanh và đủ khả năng mở rộng nhất là Solana (SOL). Theo trang whitepaper, 710.000 TPS là con số mà Solana có thể chạm tới. Nhưng nó chỉ mang tính lý thuyết. Ở quá trình thử nghiệm, nó dễ dàng đạt được 65.000TPS và chuyên gia cho rằng mức cao nhất có thể lên đến 400.000 TPS. Còn theo trang Coingecko, mức trung bình được ghi nhận lại là 1.053,7 cho một ngày. Trong khi đó, Solana dành 21 – 46 giây để hoàn thành khối. Còn Bitcoin lại phải mất đến 1 giờ mới có thể đạt được cột mốc này.

SUI

SUI cho ra đời main net vào 3/5/2023, đem lại cho người dùng blockchain Layer 1 không cần sự cấp phép.Dữ liệu từ CoinGecko tương tự đã được nhắc đến đã cho biết SUI có thể đạt mức TPS 854,1 trung bình trong một ngày, nhưng dự án lại tuyên bố con số trên là 125.000 TPS. Mạng với tính năng giải quyết song song từ trình chứng thực nhằm tối đa hóa thông lượng, hạn chế độ trễ đồng thời đẩy mạnh khả năng mở rộng. Ngoài ra, việc tối ưu hóa hoạt động xử lý giao dịch sẽ làm hiệu quả tăng cao hơn, bằng cách hoàn thiện ngay khi được xác thực những giao dịch riêng lẻ.

BSC

BSC còn được biết đến là BNB Smart Chain cũng là một trang cung cấp chỉ số TPS khá nhanh, tốc độ thực tế được ghi nhận vào cuối năm 2023 là 378, cũng theo CoinGecko. BSC đem đến tính năng hợp đồng thông minh cùng sự tương thích với máy ảo của Ethereum. Vì vậy, BSC đem lại quyền truy cập đến nhiều ứng dụng theo hướng phi tập trung (dApps) cùng công cụ đa dạng mà Ethereum đang có.

Những yếu tố giúp cải thiện chỉ số TPS là gì?

Thị trường đang không ngừng đưa ra những giải pháp mới để xử lý những khó khăn hiện tại về khả năng mở rộng và thông lượng. Nếu công nghệ blockchain đi theo hướng sử dụng rộng rãi thì nên tham khảo các giải pháp sau đây:

Giải pháp Layer 2

Giải pháp Lớp 2 là những giao thức thiết kế ở mạng Lớp 1 giống Ethereum. Nó hỗ trợ tăng TPS thông qua việc làm giảm đi hoạt động xử lý ở blockchain chính (Layer 1) qua những lớp phụ. Những giải pháp trên xử lý giao dịch độc lập rồi mới gộp và tổng hợp nó vào chuỗi chính, hạn chế tắc nghẽn cũng như cho phép blockchain xác thực giao dịch hiệu quả hơn, giúp tăng thông lượng một cách đáng kể.

Sharding

Sharding sẽ làm tăng chỉ số TPS thông qua việc chia nhỏ mạng blockchain thành những đoạn song song (phân đoạn tại lớp chính). Mỗi phân đoạn sẽ xử lý độc lập những giao dịch và hợp đồng thông minh, được xử lý cùng lúc nhiều giao dịch. Xử lý song song làm giảm tải tổng thể ở mạng, thúc đẩy thông lượng giao dịch cùng khả năng mở rộng.

Cơ chế đồng thuận hoá

Những cơ chế PoS cùng giao thức Gossip sẽ nâng cao TPS thông qua việc hợp lý hóa hoạt động xác thực cùng giao tiếp mạng. PoS dựa vào mã thông báo để chọn trình xác thực, giảm thiểu tính toán cùng thời gian để mở và xác nhận những khối so với PoW.

Những công nghệ giống giao thức Gossip được phổ biến thông tin về giao dịch cũng như chặn mạng mạng nhanh và hiệu quả, đảm bảo về sự đồng thuận diễn ra nhanh hơn. Những cơ chế trên sẽ cải thiện tốc độ và hiệu quả trên blockchain, kéo theo sự gia tăng về khối lượng giao dịch mỗi giây.

Kiến trúc Blockless

Kiến trúc Blockless làm tăng TPS ở mạng blockchain thông qua việc loại bỏ cấu trúc dựa vào khối truyền thống. Ở hệ thống Blockless, những hệ thống dùng Directed Acyclic Graph (DAG), những giao dịch trực tiếp kết nối với nhau thay vì gộp thành các khối. Nó cho phép giải quyết song song những giao dịch vì giao dịch mới sẽ xác thực những giao dịch trước đó, từ đó giảm thời gian chứng thực và tăng thông lượng.

Loại trừ những khối sẽ giảm tắc nghẽn có liên hệ đến hoạt động sản xuất và truyền bá, được phép mở rộng quy mô và xử lý được khối lượng lớn hơn ở mỗi giây.

Giao dịch song song

Việc tiến hành giao dịch song song nâng cao TPS ở blockchain thông qua việc cho phép xử lý đồng thời nhiều giao dịch thay vì lần lượt. Phương thức tiếp cận trên thúc đẩy việc dùng tài nguyên tính toán CPU cùng bộ nhớ đồng đều hơn ở nút mạng, qua đó tăng thông lượng, đồng thời cải thiện về hiệu quả tổng thể.Vì vậy, những blockchain triển khai xử lý song song sẽ xử lý được khối lượng giao dịch lớn hơn và nâng cao khả năng mở rộng.

>> Xem thêm: Chỉ số Fear and Greed và ứng dụng trong đánh giá tâm lý thị trường

Khả năng mở rộng về tuyến tính hoặc ngang

Hoàn hảo nhất là tốc độ xử lý giao dịch có tỷ lệ thuận với lượng nút ở mạng. Tăng thông lượng đồng nghĩa tăng số lượng nút (có tỷ lệ theo chiều ngang) ngược với tỷ lệ chiều dọc. Phương thức tiếp cận trên phân phối giao dịch ở mỗi nút được xử lý đồng thời, năng lực của mạng được nâng cao.

Khả năng mở rộng hướng ngang là rất khó đạt được ở lĩnh vực công nghệ của sổ cái được phân tán theo hướng phi tập trung do không có biện pháp nào có thể dùng để đạt được. Nó đòi hỏi mạng phải thực thi kiến trúc cùng cơ chế đồng thuận được tối ưu nhất, tích hợp những nút xác thực nhẹ cùng áp dụng những kỹ thuật được nâng cao như việc phân mảnh cùng mở rộng quy mô tự động.

Khi mạng đạt mức mở rộng tuyến tính và xử lý giao dịch có tỷ lệ thuận tăng với số lượng nút, qua đó duy trì cũng như nâng cao tốc độ của giao dịch theo cách lý tưởng nhất nếu mạng phát triển.

Tương lai của Transactions Per Second (TPS) trong Crypto

Ethereum 2.0 sẽ kết hợp với Sharding và Proof of Stake (PoS) để cải thiện hiệu suất mạng lưới, giúp Ethereum đạt tới 100,000 TPS. Theo đó, Sharding chia nhỏ dữ liệu và phân phối tải công việc, trong khi PoS tối ưu hóa sự đồng thuận, nâng cao khả năng mở rộng. Cùng với đó, các blockchain mô-đun như Celestia áp dụng mô hình phân tách giữa lớp thực thi và lớp đồng thuận giúp tối ưu hóa hiệu suất, mở rộng quy mô linh hoạt mà vẫn đảm bảo tính bảo mật.

Bên cạnh các cải tiến về kiến trúc mạng lưới, công nghệ Zero-Knowledge Proofs (ZKPs) cũng góp phần nâng cao TPS mà không ảnh hưởng đến độ an toàn. ZKPs cho phép xác minh giao dịch mà không cần tiết lộ thông tin chi tiết, giúp mạng lưới duy trì sự riêng tư trong khi vẫn tăng tốc độ xử lý. Với sự kết hợp của các giải pháp này, blockchain ngày càng tiến gần hơn đến khả năng mở rộng quy mô tối ưu, đáp ứng nhu cầu giao dịch ngày càng lớn.

Kết luận

TPS là gì? Có thể thấy Transactions Per Second là một chỉ số quan trọng để đánh giá hiệu suất của một blockchain, cho biết khả năng xử lý số lượng giao dịch mà mạng lưới có thể thực hiện trong mỗi giây. Những mạng lưới có TPS cao thường được ưu tiên cho các ứng dụng cần tốc độ xử lý nhanh và hiệu quả. Việc hiểu rõ về TPS sẽ giúp bạn nắm bắt được cách thức vận hành của các mạng lưới tiền mã hóa. Hy vọng rằng những thông tin trong bài viết này sẽ cung cấp cho bạn kiến thức bổ ích trong quá trình nghiên cứu và đầu tư.