Đối với các nhà đầu tư mới toanh chắc hẳn sẽ chưa biết đến Mt. Gox là gì? Đây là một sàn giao dịch crypto nổi đình nổi đám một thời, tuy hiện tại nó đã không còn đứng vững trên thị trường tiền mã hóa. Sau vụ việc phá sản này, Mt.Gox đã để lại rất nhiều tác động xấu đến ngành tiền điện tử thế giới. Tìm hiểu chi tiết hơn về quá trình phát triển cũng như hệ quả mà thị trường gánh chịu thông bài nội dung dưới đây của traderforex nhé.
Vài nét cơ bản về sàn Mt. Gox
Được biết, Mt. Gox là một sàn môi giới tiền điện tử đã ngừng hoạt động kể từ năm 2014 với nguyên nhân phá sản, sàn có cơ sở chính được xây dựng tại Shibuya, thủ đô Tokyo của Nhật Bản. Ở khoảng thời gian trước đó, Mt. Gox từng là một trong các sàn giao dịch hàng đầu thế giới, cụ thể giải quyết hơn 70% tổng khối lượng trading BTC toàn cầu. Thế nhưng, đến năm 2014 sàn này lại công bố dừng hoạt động vì đối mặt với các vấn đề về bảo mật và quản lý.
Việc Mt. Gox phá sản đã ảnh hưởng đến nhiều khía cạnh khác nhau, không chỉ dừng lại ở việc ảnh hưởng trực tiếp đến thị trường crypto mà nó còn gây mất lòng tin đối với nhiều khách hàng. Thậm chí, có các trader từ bỏ cả Bitcoin khi trải qua hoàn cảnh này. Chính vì thế, Mt. Gox sụp đổ là một điều tồi tệ trong lịch sử tiền mã hóa.
Lịch sử phát triển của sàn Mt. Gox
Như vậy, với vài thông tin được chúng tôi đề cập bên trên cũng giúp bạn biết được cơ bản Mt. Gox là gì, ngay sau đây hãy cùng nhau tìm hiểu hành trình từ bắt đầu đến thời kỳ huy hoàng và cuối cùng là sụp đổ của sàn giao dịch này nhé.
Người sáng lập nên Mt. Gox
Khoảng cuối năm 2006, Jed McCaleb – lập trình viên người Hoa Kỳ, ông đã tự tạo ra một website cấp quyền cho người sử dụng tựa game Magic: The Gathering Online tiến hành giao dịch các lá bài giống như mua bán với cổ phiếu. Cho đến tháng 1 năm 2007, ông đã mua lại tên miền “mtgox.com” là từ viết tắt của Magic: The Gathering Online eXchange.
Website được tạo thành dựa trên hình thức beta và bắt đầu cho ra mắt trước 3 tháng khi McCaleb chuyển đến phát triển dự án khác, vì khi đó anh nghĩ rằng nó không có tiềm năng để mình dồn hết tâm sức vào.
Đến năm 2009, ông sử dụng lại tên miền mtgox.com nhằm dùng sức hút của nó để quảng bá một loại trò chơi thẻ bài cho chính Jed lên ý tưởng và phát triển, trò chơi ấy có tên The Far Wilds. Tuy nhiên, đến tháng 7 năm 2010, Jed bắt gặp một bài viết nói về Bitcoin trên trang Slashdot, khi đó anh đã nảy lên suy nghĩ sẽ xây dựng một sàn giao dịch tiền Bitcoin cũng như các loại tiền điện tử khác cho người dùng. Vào ngày 18 tháng 7 năm 2010, sàn Mt.Gox được phát hành trên thị trường với tên miền là mtgox.com.
Giám đốc Điều hành mới của Mt. Gox
Tháng 3 năm 2011, Jed McCaleb quyết định bán lại sàn giao dịch do chính anh thành lập cho Mark Karpeles – nhà phát triển người Pháp đang hoạt động tại Nhật Bản.
Cha đẻ Mt. Gox chia sẻ rằng: “Để có thể thúc đẩy sàn giao dịch Mt.Gox trở nên phát triển vững mạnh thì cần rất nhiều thời gian, đây là thứ tôi không có lúc này. Chính vì thế, tôi quyết định bán đi đứa con tinh thần của mình cho một nhà phát triển có khả năng giúp nó phát huy hết mọi tiềm năng vốn có”.
Y như lời nói của Jed, sau khi Mark Karpeles đảm nhận vai trò Giám đốc Điều hành đã giúp Mt. Gox phát triển nhanh chóng, thu hút được nhiều nhà đầu tư trên toàn thế giới. Đến năm 2013, Mt. Gox chính thức trở thành sàn môi giới tiền mã hóa lớn nhất thời điểm ấy. Cụ thể, sàn xử lý khối lượng giao dịch toàn cầu lên đến 70%, một con số khổng lồ khó có broker nào đạt được.
Thảm kịch dần hình thành
Khi các trader nhìn vào sẽ thấy sàn giao dịch này chất lượng và uy tín, thực chất ngay từ khâu bảo mật và quản lý dữ liệu của Mt. Gox đã không chắc chắn, dễ xâm nhập. Được thấy rõ nhất sau sự việc diễn ra vào ngày 13 tháng 6 năm 2011, khi sàn Mt. Gox bị hack và lấy đi khoảng 25.000 Bitcoin của 478 tài khoản người dùng.
Sau đó khoảng 4 ngày, thông tin của khách hàng tham gia sàn Mt. Gox bị lộ bên ngoài được đăng tải trên pastebin, được ký bởi “~cRazIeStinGeR~” và kết nối với địa chỉ email là “[email protected]”. Cho đến ngày 19 tháng 6, sàn giao dịch này lại bị tin tặc tấn công, ở lần này hackers chỉnh sửa mức giá của đồng Bitcoin xuống còn 0.001 USD, khi cập nhật mức giá này nhiều trader đã mua với tổng 2.000 BTC. Đây là vụ xâm nhập đầu tiên cũng chính thức bắt đầu cho sự suy thoái mạnh mẽ của sàn Mt. Gox.
Đến năm 2013, Coinlab từng là đối tác của Mt. Gox đã khởi tố đơn kiện với sàn giao dịch này khi họ đòi lấy 75 triệu đô la vì quy phạm hợp đồng. Theo như nội dung trong bản hợp đồng, Coinlab có thể xử lý các cuộc giao dịch của công dân Hoa Kỳ của Mt.Gox, tuy nhiên họ chưa bao giờ tiếp nhận những cuộc trading này như giao kèo.
Không những thế, Văn phòng Bộ An ninh Nội địa Mỹ đã công bố tịch thu tiền từ tài khoản thuộc sàn Mt. Gox, nguyên nhân là do sàn hoạt động trên thị trường mà chưa qua cấp phép. Sau khi cơ quan này tiến hành điều tra xong đã chiếm giữ hơn 5 triệu đô la từ Mt.Gox.
Các điểm nổi bật trong tháng 2 năm 2014 của sàn Mt.Gox
Trong suốt tháng 2 năm 2014, là thời điểm sàn giao dịch này đối mặt với rất nhiều khó khăn và trắc trở khi các sự việc tiêu cực ập tới vồ vập. Cụ thể như sau:
- Ngày 7 tháng 2 năm 2014: Sàn không cho phép các khách hàng rút Bitcoin với nguyên nhân “nhìn nhận lại kỹ thuật một cách rõ ràng về quá trình tiền tệ”. Khoảng 3 ngày sau, sàn đã đưa ra một thông báo đến báo chí và nói cụ thể vấn đề này xuất phát từ tính dễ thay đổi của trading: “Nhận thấy lỗi trong phần mềm BTC nên những hacker đã xâm nhập vào mạng lưới và chỉnh sửa thương vụ, từ đó biến giao dịch gửi BTC qua lại với nhau như chưa có gì xảy ra”.
- Ngày 17 tháng 2 năm 2014: Trong khoảng thời gian này, các sàn giao dịch khác trên thị trường vẫn tiến hành thao tác rút tiền bình thường. Tuy nhiên, Mt. Gox lại đưa ra thông báo để giúp khách hàng cảm thấy yên tâm hơn và nói rằng sàn đang trong quá trình xử lý các vấn đề liên quan đến bảo mật được nêu lên cụ thể. Trong một lần phỏng vấn với tờ báo Wall Street Journal, Giám đốc điều hành của Mt. Gox cũng từ chối các câu hỏi về vấn đề này.
- Ngày 20 tháng 2 năm 2014: Khi đó, mọi hoạt động rút tiền đều chưa được mở lại bình thường thì sàn công bố sẽ thay đổi trụ sở chính đến một địa điểm khác cũng thuộc Shibuya, lý do của việc này là không đảm bảo được an ninh.
- Ngày 23 tháng 2 năm 2014: CEO Mark Karpeles đã không còn hoạt động tại Bitcoin Foundation. Trong hôm ấy, toàn bộ bài viết được đăng tải trên nền tảng Twitter của tổ chức này đều bị xóa bỏ.
- Ngày 24 tháng 2 năm 2014: Mọi hoạt động đều bị tê liệt dẫn đến trang web chính thức của sàn bị sập không thể truy cập. Khi đó, một tài liệu của sàn bị đăng tải lên mạng về việc công ty không còn đủ chi phí để trả cho khách hàng sau khi Mt. Gox hack và mất khoảng 744.408 BTC, vụ đánh cắp này đã không bị phát hiện trong nhiều năm liền.
- Ngày 25 tháng 2 năm 2014: Sàn công bố trang web của họ rằng tất cả các hoạt động giao dịch sẽ bị tạm dừng trong khoảng thời gian này. Ông Mark Karpeles cũng cung cấp với hãng Reuters rằng sàn đang chuyển sang một bước ngoặt mới.
Nguyên nhân Mt. Gox phá sản và phải đối mặt với vòng lao lý
Đến ngày 28 tháng 2 năm 2014, sàn Mt. Gox chính thức nộp đơn xin phá sản tại Tokyo, điều này giúp sàn bảo vệ tránh khỏi các chủ nợ hay còn gọi là minji saisei (phục hồi dân sự). Cụ thể, khoản nợ mà Mt. Gox đang mắc phải lên đến 6.5 tỷ yên (tương đương 65 triệu đô la tính vào thời điểm đó). Sau đó, đến ngày 9 tháng 3 năm 2014, sàn Mt. Gox cũng nộp đơn xin phá sản tại Mỹ.
Ngoài ra, Mt. Gox còn tiết lộ họ đã bay hơi khoảng 750.000 BTC của nhà đầu tư và đến 100.000 BTC tài sản riêng của sàn. Ước tính chiếm khoảng 7% tổng cung BTC với giá trị lên đến 473 triệu đô la vào thời gian nộp đơn xin phá sản. Đồng thời, sàn cũng đùn đẩy trách nhiệm lên hackers và hứa hẹn sẽ tìm lại số BTC đã bị đánh cắp.
Đến ngày 20 tháng 3 năm 2014, Mt. Gox công bố rằng mình đã tìm lại được 200.000 BTC đang lưu trữ tại một ví điện tử đã không hoạt động từ tháng 6 năm 2011. Điều này đã giúp con số BTC bị mất giảm đi đáng kể, từ 850.000 BTC xuống 650.000 BTC.
Đến tháng 8 năm 2015, cảnh sát Nhật Bản đã đưa ra lệnh bắt giữ CEO của sàn này vì có hành vi gian lận, tham ô và thao túng máy tính của hệ thống Mt. Gox nhằm chiếm lợi cho tài khoản. Sau khi thẩm vấn xong, công tố viên đã tố cáo nhân vật này chiếm giữ đến 340 triệu yên dưới đồng BTC được lấy từ khách hàng tại sàn, nhiều đề xuất nên kết án Karpeles với 10 năm tù giam. Tuy nhiên, thời điểm đó vẫn chưa có phán quyết cuối cùng từ toà án.
Sau đó, đến tháng 7 năm 2016 ông được di chuyển bình thường trong các khu vực tại quốc gia Nhật Bản, không được phép rời khỏi đất nước này. Khi sàn Mt. Gox rơi vào tình cảnh này, ông Jed McCaleb luôn khẳng định bản thân không hề dính dáng cũng như không liên kết với CEO để chiếm đoạt tài sản khách hàng. Những lời nói này của ông cũng trở nên vô nghĩa trong mắt những nhà đầu tư tại Mt. Gox.
Tháng 4 năm 2018, Karpeles tham gia vào tổ chức London Trust Media với vai trò CTO, đây cũng chính là công ty chống lưng cho Freenode và Private Internet Access.
Sáng ngày 19 tháng 3 năm 2019, Tòa án quận Tokyo đã chính thức kết án Giám đốc điều hành Mt. Gox với 2 năm 6 tháng tù treo với tội danh thao túng dữ liệu. Bên cạnh đó, Thì còn loại bỏ các bản án khác trước đã thành lập trước đó như tham ô, tín thất,… với sự tin tưởng rằng ông làm vậy không vì mục đích xấu nào cả.
Kẻ đứng sau mọi chuyện
Vào ngày 27 tháng 7 năm 2017, công ty bảo mật và an ninh Bitcoin Wizard Security – WizSec đã cung cấp nhiều thông tin cho rằng Alenxander Vinnik – người có quyền hạn cao nhất tại sàn BTC-e chính là nhân vật liên quan đến vụ xâm nhập vào sàn Mt. Gox và lấy đi BTC. Alenxander Vinnik nắm giữ vai trò quan trọng trong vụ trộm này, ông chính là người đứng ra rửa số BTC đánh cắp được, cụ thể 300.000 BTC từ file Wallet.dat.
Chính quyền Hy Lạp cũng đứng ra tố cáo thủ phạm này khi là người cầm đầu hệ thống rửa tiền nhờ vào BTC, cụ thể giá trị lên đến hơn 4 tỷ đô la ở thời gian đó đến bọn tội phạm còn phân bổ nền tảng ransomware và nhiều tổ chức hacker khác. Đến ngày 25 tháng 7 năm 2017, Alenxander Vinnik đã bị bắt giữ khi đang nghỉ dưỡng tại Ouranoupoli của Hy Lạp.
Trong khoảng thời gian từ cuối tháng 7 năm 2017 đến tháng 1 năm 2020, CEO của BTC-e đã tiếp nhận nhiều yêu cầu dẫn độ từ các quốc gia như: Mỹ, Nga, Pháp với nhiều tố cáo quy phạm khác nhau, bao gồm gian lận và xâm nhập mạng trái phép. Sau khi ông dẫn độ sang Pháp vào năm 2020, Vinnik đã có mặt tại Tòa án Mỹ năm 2022, đến năm 2024 ông mới thừa nhận hành vi âm mưu rửa tiền của mình.
Đến ngày 9 tháng 6 năm 2023, hai người dân Nga tên là Alexey Bilyuchenko và Aleksandr Verner cũng bị Bộ Tư pháp Mỹ truy tố về hành vi đánh cắp và rửa tiền. Con số lên đến 670.000 BTC trong vụ hack diễn ra tại sàn Mt. Gox, một trong hai đã được dẫn độ đến Hoa Kỳ.
Bên cạnh đó, sàn giao dịch BTC-e cũng bị tố cáo khi hoạt động với hình thức là tội phạm mạng trên toàn cầu, được dùng để chuyển, lưu trữ và rửa tiền đánh cắp được. BTC-e đã nhận tiền từ các tội phạm như xâm nhập máy tính, tấn công ransomware, lấy thông tin khách hàng, tham nhũng và phân phối ma túy. Ngay sau đó, sàn này đã đánh sập và tịch thu tài sản bởi FBI.
Kế hoạch trả nợ của Mt. Gox
- Tháng 3 năm 2018, Nobuaki Kobayashi – người tiếp nhận quyền quản lý Mt. Gox đã cho biết sàn đã bán đi BTC để đủ trả nợ cho khách hàng, số tiền này là nhờ vào bán BTC và Bitcoin Cash.
- Ngày 15 tháng 1 năm 2021: Công ty CoinLab và Nobuaki Kobayashi đã thỏa thuận thành công về hoạt động hoàn tiền lại cho các nhà đầu tư.
- Ngày 20 tháng 10 năm 2021: Trong một cuộc họp cùng với các chủ nợ, sàn đã đưa ra kế hoạch Phục hồi dân sự với mức độ chấp nhận đến 99% và được thông qua vào ngày 16 tháng 11 năm 2021. Tuy nhiên, vẫn chưa đưa ra quyết định về thời gian, quá trình và cả hình thức bồi thường đến những người bị thiệt hại.
- Ngày 28 tháng 3 năm 2022: Karpeles công bố sẽ tổ chức airdrop 1.066.097 NFT trên Polygon cho những khách hàng đã từng đăng ký tài khoản trên sàn Mt. Gox. Mỗi NFT sẽ thể hiện số dư trong tài khoản vào thời gian thống kê lần cuối.
- Ngày 7 tháng 10 năm 2022: Ủy thác viên được tòa án Nhật cung cấp phương thức bồi thường bằng cách các nạn nhân đăng ký trên Hệ thống Hồ sơ Bồi thường MTGOX Online để có thể nhận lại tiền đã mất, thời gian đến hết ngày 10 tháng 1 năm 2023. Tuy nhiên, sau đó lại chuyển sang hạn chót vào 2 tháng sau đó, đến cuối sàn chuyển sang ngày 6 tháng 4 năm 2023.
- Ngày 7 tháng 4 năm 2023: Mt. Gox thông báo hết thời gian đăng ký thông tin hoàn tiền, sàn sẽ bắt tay vào việc bồi thường đến khách hàng đợt đầu, thời gian bắt buộc phải trả vào ngày 31/10/2023. Thế nhưng, khi đến gần thời gian gia hạn sàn lại hứa hẹn sẽ trả tiền đến tháng 10 năm 2024.
- Ngày 24 tháng 6 năm 2024: Theo như Bloomberg cho hay, sàn sẽ tiến hành trả nợ vào khoảng đầu tháng 7. Cụ thể, có đến 142.000 BTC và 143.000 Bitcoin Cash, tiền pháp định lên đến 69 tỷ yên (tương đương 510 triệu USD).
- Ngày 5 tháng 7 năm 2024: Sàn công bố sẽ trả nợ Bitcoin và Bitcoin Cash đến khách hàng, chấm dứt khoảng thời gian 10 năm lo lắng và chờ đợi của những người liên quan. Mt. Gox sẽ chuyển qua tài khoản nhà đầu tư đã được lựa chọn trước, trader có thể trực tiếp bán ngay trên sàn nếu đang có nhu cầu.
- Đến cuối năm 2024, sàn giao dịch này đã chi trả tiền nợ cho khách hàng khoảng 6 tỷ đô la. Mt. Gox còn tuyên bố sẽ trả khoản nợ còn lại vào cuối năm 2025.
Ảnh hưởng của Mt. Gox tạo ra cho thị trường tiền điện tử
Sàn Mt. Gox phá sản là một cú sốc đối với thị trường crypto toàn cầu, không chỉ đơn giản là sụp đổ mà nó còn tác động xấu đến nhiều mặc khác nhau. Cụ thể như sau:
- Mất lòng tin trader toàn cầu: Sau vụ việc của Mt. Gox cũng ảnh hưởng lớn đến vĩnh cảnh của BTC và thị trường crypto trong lòng các nhà đầu tư. làm thay đổi suy nghĩ cũng như dè chừng khi muốn tham gia vào các sàn giao dịch khác, lo ngại về tính bảo mật và an toàn của các loại tiền điện tử.
- Gia tăng quản lý và tạo nhiều rắc rối cho các công ty: Làm cho giới chức Nhật chấn chỉnh và siết chặt quản lý thị trường tiền điện tử. Đồng nghĩa với việc gia tăng quy định pháp lý tạo nhiều trở ngại cho các công ty đang hoạt động trên thị trường. Điều này làm cho việc thúc đẩy phát triển và mở rộng quy mô đối mặt với nhiều rào cản.
- Ảnh hưởng trực tiếp đến giá BTC: Thời gian đó, Mt. Gox là một sàn giao dịch lớn và có sức ảnh hưởng đến thị trường, khi chiếm đến 2/3 tổng khối lượng trading trên toàn cầu. Vậy nên, khi sàn này phá sản đã tác động mạnh mẽ đến giá BTC, khiến thị trường tụt dốc không phanh. Bên cạnh đó, khi có thông tin liên quan đến hoạt động trả nợ của Mt. Gox, hầu như mức giá đều có dấu hiệu giảm sụt.
Bên cạnh những hệ lụy được nhắc phía trên, Mt. Gox phá sản cũng mang đến những điều tích cực như sau:
- Giúp mọi người nhận thức rõ ràng về tính an toàn bảo mật: Thông qua đây cũng giúp các nhà đầu tư nhìn nhận được mức độ quan trọng của tính bảo mật, từ đó đưa ra cách thức lưu trữ tài sản an toàn nhất.
- Đưa ra nhiều cách thức lưu trữ phi tập trung: Từ những sự việc xảy ra với Mt. Gox đã có nhiều nhà đầu tư chuyển sang sử dụng ví lạnh để đảm bảo tài sản của mình hơn, tránh được các trường hợp xấu đối với bên thứ 3.
Bài học kinh nghiệm dành cho các nhà đầu tư tiền điện tử
Một vài ý kiến cho rằng Mt.Gox sụp đổ chính là sự kiện đầu tiên trong thiên nga đen trên thị trường tiền điện tử. Trước khi sàn rơi vào tình cảnh khốn khổ ấy, mức giá Bitcoin đang dao động trong khoảng từ 800 – 1.000 USD. Tuy nhiên, khi sàn môi giới này tạm dừng các giao dịch và nộp đơn xin phá sản, giá BTC giảm xuống cực sâu chỉ còn từ 400 đến 600 đô la và kéo dài trong nhiều tuần liền, tương đương giảm xuống 50%.
Tuy vụ việc này làm cho nhiều nhà đầu tư thua lỗ trong vài tuần liên tiếp. Bên cạnh đó, còn có nhiều trường hợp trắng tay vì đã tham gia sàn giao dịch Mt. Gox.
Chính vì thế, để có thể ngăn chặn được các trường hợp tương tự, người dùng cần trang bị cho mình cách lưu trữ tài sản an toàn và kiểm soát được rủi ro khi tham gia giao dịch tiền mã hóa. Bạn có thể bỏ túi những mẹo sau đây:
- Không nên dồn hết toàn bộ tài sản của mình trên một sàn giao dịch. Tại đây, khách hàng không có quyền quản lý nguồn vốn của mình. Trên thị trường tiền điện tử bạn cũng thường nghe rằng “Not your keys, not your coins”, mọi người có thể lưu trữ tài sản trên các ví Web3, khi đó bạn có thể tự kiểm soát được tài sản của mình.
- Lưu trữ tài sản nhiều nơi: Cũng giống như đa dạng danh mục đầu tư, nhà đầu tư cũng nên dùng nhiều loại ví khác nhau để lưu trữ tài sản, ví dụ như: sử dụng 1 ví dài hạn và 2 ví trung hạn,… Không chỉ cất giữ tài sản tại các sàn môi giới, khách hàng cũng nên lựa chọn ví khách để đảm bảo an toàn. Trên thực tế, khi bạn dùng nhiều ví cũng không tính thêm bất kỳ khoản phí nào cả.
- Kiểm tra kỹ lưỡng các thông tin liên quan đến sàn giao dịch trước khi đầu tư chính thức: Đối với sàn Mt. Gox không cập nhật nhiều các vấn đề liên quan đến bảo mật hay công khai một cách minh bạch. Do đó, để lựa chọn một sàn uy tín trader cần dựa vào nhiều yếu tố về pháp lý và mức độ minh bạch (PoR) của sàn. Cũng có nhiều cách thức để bạn kiểm tra PoR, chẳng hạn như sử dụng DefiLlama, CoinMarketcap hay CoinGecko.
Xem thêm:
Pi Network là gì? Tìm hiểu về đồng tiền số đang gây nhiều tranh cãi hiện nay
Tessline lừa đảo hay cơ hội đầu tư? Cẩn thận trước khi xuống tiền
Mt. Gox là gì cũng được traderforex cung cấp phía trên, ngoài ra bạn còn nắm được chi tiết quá trình dẫn đến phá sản cũng như kế hoạch trả nợ của sàn. Thông qua sự việc này đã để lại nhiều hậu quả nghiêm trọng cũng như bài học dành cho các nhà đầu tư trên thị trường crypto. Hy vọng nội dung trên mang đến cho các bạn những thông tin cần thiết nhất.
Tôi là Lê Võ Trọng Tú, một Trader Full Time với đam mê phân tích và nhiệt huyết với những con số. Hãy kết nối và chia sẻ cùng chúng tôi – TraderForex. Tôi không hứa sẽ giúp bạn “giàu nhanh”, nhưng tôi sẽ cung cấp cho bạn những “công cụ” để tạo đà phát triển tốt nhất có thể.
